Món ngon ở Phù Yên

Phù Yên là một huyện của tỉnh Sơn La, nằm cách Hà Nội áng chừng 130km về phía Tây và cách Hà Nội 170km về phía Đông. Trung tâm huyện Phù Yên là cách đồng Mường Tấc rộng thứ 3 ở Tây Bắc. Ở đây có khoảng 12 dân tộc chủ yếu là dân tộc Thái, Mường. 

Người Thái ở đây sinh sống rất đông và có những nét văn hóa khá thú vị. Dân tộc Thái ở Phù Yên chủ yếu là Thái trắng. Phụ nữ không tằng cẩu sau khi lấy chồng như Thái đen. Trước đây, trong phong tục của họ, đàn ông mới là người vào bếp nấu nướng, còn phụ nữ đi nương, đi rẫy. Đến giờ vẫn còn nhiều gia đình giữ đươc phong tục này. Cho nên, không quá ngạc  nhiên nếu ngày nào đó có dịp đến thăm một gia đình dân tộc Thái, bạn trông thấy các đấng mày râu tự tay nấu ăn. Bạn có thể thưởng thức những món ăn ngon từ những người chủ gia đình không thua gì những người đàn bà. 

Người Thái có nhiều món ăn lạ miệng mà nếu không quen thì nhiều lữ khách miền xuôi sẽ cảm thấy e ngại, nhưng, những ai đã “trót” mê rồi thì khi nhớ đến Phù Yên sẽ cứ đau đáu mãi về những món ăn ấy.

 Chẳng hạn như món bọ xít chiên, cá suối nướng, thịt gác bếp, xách bò xào hoặc nộm với khế chua cay, hay món cháo đắng “Mắc nhung”… Với tinh thần cũng như ăn sâu vào văn hóa cộng đồng dân tộc nơi đây chính là sự hiếu khách. Nếu như bạn ở lại đây, họ sẽ tiếp đãi, lo chỗ ăn nghỉ cho mỗi vị. còn gì thú vị hơn khi cùng họ tao nên món ăn ngon không nơi nào có được . . Sẽ thật thú vị nếu ngồi trên nhà sàn vào buổi tối, cạnh bếp lửa, ăn những món ăn thơm phức bày trên lá chuối xanh, uống chén rượu ấm và sau đó là thưởng thức món cháo đắng đặc biệt, người ta gọi là cháo “Mắc nhung”.

Cháo “Mắc nhung” khi ăn có vị hơi ngăm ngăm đắng nhưng bùi, thơm ngậy lại có tác dụng giải rượu rất tốt, giúp người đỡ mệt. Món cháo này nấu không cầu kì nhưng các nguyên liệu của nó thì đặc biệt hơn một chút. Qủa mắc nhung thường được hái sau vụ mùa thu hoạch lúa, nhưng khi món cháo đắng trở thành đặc sản ở Phù Yên thì loại quả này cũng có thể mua ngay ở chợ. Cháo ngon là do được nấu bằng loại gạo tẻ thơm với nước ninh xương và xương sườn lợn nướng, hoặc thịt băm nhuyễn. Khi cháo gần nhuyễn, người ta mới cho mắc nhung vào cùng một chút gừng, xả và quấy đều cho đến khi được một nồi cháo sánh và thơm nồng. Nồi cháo sôi lục bục trên bếp than đỏ lửa, chỉ chờ khi mâm rượu đã chống chếnh là được múc ra bát sì sụp vừa thổi vừa ăn.

Trước đây khi quốc lộ số 6 còn đang thi công ngổn ngang, muốn về thành phố Sơn La, xe khách chạy theo một con đường khác đi qua Phù Yên. Khi xe dừng ở đây cho khách ăn trưa, nhiều người đã thốt lên, chưa từng “ăn đường” ở đâu lại có nhiều món ngon và rẻ như ở đây. Vì vậy mà sau này khi đường số 6 hoàn thiện, đường về Sơn La không còn đi qua Phù Yên nữa nhưng có nhiều người vì đã trót nhớ quá mà “cố tình” tìm về Phù Yên chỉ để thưởng thức lại một lần nữa những món ăn ngon rồi mới tiếp tục hành trình.