Tắm lá thuốc xuất hiện ở bản Tả Phìn của người Dao Đỏ. Là một phương thức vô cùng độc đáo và tốt cho sức khỏe. Cùng Viettourist khám phá bí quyết cũng như lợi ích, cách thứ của người Dao nhé!
1 Tìm hiểu chung
- Theo truyền thuyết, người Dao tại Sapa thường dùng cây thuốc hái từ trên rừng về nấu nước tắm cho mọi người vào những ngày cuối năm để sạch sẽ đón năm mới. Sau dần, nhận thức về giá trị chữa bệnh cũng như tác dụng của của những vị thuốc trên mà dần người Dao Đỏ đã tạo thành 1 sản phẩm du lịch độc đáo và mang đậm nét văn hóa của người Dao trên Sapa
- Tắm thuốc lá của người Dao ở Tả Phìn có nhiều loại cây độc đáo so với thuốc của những nhóm Dao khác. Cây thuốc có thể giao động từ 10 tới 100 loại khác nhau, tùy vào giá trị cũng như mục đích sử dụng.
2. Quy trình chế biến, cách thức tắm lá thuốc của người Dao.
- Cây thuốc được thu nhặt từ rừng sau khi được phơi khô, chặt nhỏ và cho đun sôi bằng củi. Sau đó, nước thuốc được đổ vào một thùng gỗ tròn, pha thêm nước lạnh vừa phải để tắm. Trong căn phòng nhỏ, hơi nước nóng từ bồn gỗ tỏa ra, quyện với mùi hương thảo dược khiến người tắm cảm thấy vô cùng sảng khoái và dễ chịu.Lấy đủ các cây thuốc, họ chặt nhỏ và cho vào một chiếc nồi lớn. Nồi thuốc tắm được đun sôi bằng củi, sau đó, được đổ vào cái thùng gỗ tròn trong căn phòng tắm (dành cho khách) ghép bằng gỗ mảnh. Tuỳ lượng nước tắm mà bốc thuốc nhiều hay ít. Thuốc được đun liên tục trong vòng từ 3-4 tiếng, cho thứ nước cốt màu nâu đỏ có mùi thơm ngào ngạt. Nước cốt này được pha với nước ấm theo tỷ lệ 2-98% thành nước tắm. Nước tắm phải giữ ở nhiệt độ 30-37 độ C thì mới phát huy tác dụng.
-
Tuỳ lượng nước tắm mà bốc thuốc nhiều hay ít. Thuốc được đun liên tục trong vòng từ 3-4 tiếng, cho thứ nước cốt màu nâu đỏ có mùi thơm ngào ngạt. Nước cốt này được pha với nước ấm theo tỷ lệ 2-98% thành nước tắm. Nước tắm phải giữ ở nhiệt độ 30-37 độ C thì mới phát huy tác dụng.
Bồn tắm đều được làm từ gỗ pơmu. Trong phòng tắm nhỏ khép kín, làn hơi nước bốc lên mù mịt, đưa hương thơm ngát từ mùi thơm của thuốc quyện với mùi thơm của gỗ. Nước tắm có màu huyết dụ, sóng sánh như rượu vang đỏ.
- Tắm hoặc ngâm chân lá thuốc trong một thời gian dài có tác dụng chữa trị các bệnh phong thấp, đau nhức xương khớp, mỏi cơ, thần kinh tọa, cảm hàn, cảm cúm, dạ dày, các bệnh ngoài da, ho, đau lưng, đau gan… Đặc biệt, phụ nữ tắm lá thuốc da dẻ sẽ mịn màng, máu huyết lưu thôn
Cứ vào ngày cuối cùng của năm, người Dao lại lên rừng hái lá thuốc nấu nước tắm cho cả nhà. Và bất kỳ khi nào làm việc nhiều, thấy cơ thể mỏi mệt, thời tiết thay đổi, nhức đầu, đi đường xa, đau chân, đau tay… đều tắm lá thuốc. Truyền thống từ rất lâu đời được gìn giữ tới tận bây giờ và các cây thuốc tắm đã trở thành một đặc trưng của người Dao ở Sapa
Tắm lá thuốc theo truyền thống xa xưa của đồng bào Dao Đỏ mỗi thùng nước tắm thường sử dụng ít nhất trên 10 loại thảo dược, có khi tới 120 loại khác nhau. Các nhà tắm lá thuốc nơi đây có tủ đựng quần áo và tài sản cá nhân cho khách. Bước vào căn phòng nhỏ kín đáo, hơi nước nóng từ bồn gỗ pơ-mu tỏa ra mù mịt, xông làn hương thảo dược quyện mùi thơm từ gỗ bồn tắm làm khỏe cả khứu giác lẫn cơ thể. Nước lá thuốc có màu huyết dụ, sóng sánh như rượu vang Bordeaux. Khi thấy nước đủ độ nóng phù hợp với mình thì bước vào… sau đó ngâm mình trong bồn tắm, hít thở làn hơi nước nóng ấm ngào ngạt hương thơm, càng lúc bạn càng nghe cơ thể mình “giãn” ra một cách sảng khoái. Ngâm chừng 15 – 20 phút thì phải bước ra khỏi bồn vì ngâm lâu có cảm giác “say” như say sóng, say thuốc lào. Bấy giờ bạn sẽ nghe cơ thể mình sạch sẽ tinh tươm như được ai đó kỳ cọ, da dẻ hồng hào, tươi nhuận…
Phòng tắm lá thuốc có hai loại: đơn để khách tắm một mình và đôi dành cho những cặp tình nhân hoặc vợ chồng tắm chung. Tại Hợp tác xã Dao Đỏ Sa Pa tắm lá thuốc truyền thống, ngâm chân gia truyền người ta còn bán thuốc tắm cho phụ nữ sau khi sinh. Đồng bào ở đây còn nấu nước lá thuốc cô đặc cho vào chai nhựa để khách mua đem về sử dụng: nước ngâm chân 100.000 đồng/chai 350ml, nước tắm cho phụ nữ 80.000 đồng/chai 350ml.
Bài thuốc được lưu giữ và truyền lại cho những người phụ nữ trong nhà. Người Dao có thói quen tắm thuốc bằng nước nóng quanh năm, bất kể là mùa đông hay mùa hè. Cho đến nay những gia đình “tứ đại đồng đường” vẫn chung nhau một thùng nước tắm.